Infrastruktura

Istnieje wiele różnych rodzajów infrastruktur niezbędnych do funkcjonowania życia społeczno-gospodarczego. Infrastruktury podlegają różnym klasyfikacjom. Podział podstawowy obejmuje infrastrukturę techniczną i infrastrukturę społeczną. Te dwie infrastruktury zaspokajają najbardziej podstawowe potrzeby społeczno-gospodarcze danego obszaru. Wraz z rozwojem technologicznym oraz przekształcaniem struktur miejskich powstają również nowe klasyfikacje infrastruktur. Takim przykładem jest np. zielono-niebieska infrastruktura, która ma za zadanie łagodzić negatywne skutki zmian klimatycznych w miastach.

Utrzymaniem infrastruktury i inwestycjami w nią zajmują się organy państwowe różnych szczebli. Utrzymywanie podstawowej infrastruktury technicznej i społecznej na terenie gminy to jedno z zadań własnych gminy, które wynika z Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (art. 7).

Definicja infrastruktury krytycznej znajduje się w Ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (art. 3, p. 2). Zgodnie z definicją są to „systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna obejmuje systemy: zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa, łączności, sieci teleinformatycznych, finansowe, zaopatrzenia w żywność, zaopatrzenia w wodę, ochrony zdrowia, transportowe, ratownicze, zapewniające ciągłość działania administracji publicznej, produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych”.

Określenie infrastruktura krytyczna pojawiło się po raz pierwszy w latach 90. XX w. w związku z awariami sieci energetycznych w USA i zagrożeniem bezpieczeństwa publicznego, które z nich wyniknęło (Milewski 2016). Identyfikacja różnorodnych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa czy większego regionu (jak np. Unia Europejska) wpłynęła na rozbudowę sieci infrastruktury krytycznej. Strategie ochrony i utrzymania infrastruktury krytycznej w czasie zagrożenia bezpieczeństwa opracowane są na poziomie Unii Europejskiej oraz w prawodawstwie poszczególnych krajów.

Zagrożenia bezpieczeństwa to różnego rodzaju zagrożenia techniczne (np. awarie sieci energetycznych czy teleinformatycznych), katastrofy naturalne (np. powodzie, wichury), ale też akty terrorystyczne czy działania wojenne. Te wszystkie wydarzenia mogą wywołać sytuacje kryzysowe, mające wpływ na bezpieczeństwo i funkcjonowanie całego państwa lub jego poszczególnych regionów. W przypadku zagrożeń infrastruktura krytyczna powinna podlegać szczególnej ochronie. Jest ona najbardziej narażona na świadome działania człowieka, np. w związku z aktami terroryzmu czy działaniami wojennymi. W Polsce ochroną infrastruktury krytycznej i zarządzaniem kryzysowym zajmuje się Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB), które jest odpowiedzialne za opracowanie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej.

Krzysztof Witkowski, Damian Starościc, System infrastruktury społecznej w gminie, „Studia Lubuskie” nr 4, 2008

Danuta Kołodziejczyk, Infrastruktura społeczna w rozwoju małych miast, „Studia Obszarów Wiejskich” nr 11, 2006

Adam Minkiewicz, Infrastruktura społeczna jako warunek zaspokajania potrzeb, „Biuletyn IGS/Szkoła Główna Handlowa. Instytut Gospodarstwa Społecznego” nr 1–2, 1994

Jacek Milewski, Identyfikacja infrastruktury krytycznej i jej zagrożeń, „Zeszyty Naukowe AON” nr 4 (105), 2016.
  

Ustawa o samorządzie gminnym

Ustawa o zarządzaniu kryzysowym